Η αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει κατ’ εξοχήν τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, δηλ. τις αρθρώσεις μεταξύ του ιερού οστού και των λαγονίων οστών της λεκάνης, καθώς και τη σπονδυλική στήλη, αλλά αρκετά συχνά και περιφερικές αρθρώσεις, κυρίως αρθρώσεις των κάτω άκρων. Όχι σπάνια η πάθηση αυτή προσβάλλει και άλλα όργανα, όπως π.χ. τα μάτια. Ανήκει στην ομάδα των αυτοάνοσων νοσημάτων.
Η αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια παθολογική κατάσταση, αλλά για την πλειοψηφία των ασθενών τα συμπτώματα είναι σχετικά περιορισμένα. Εμφανίζεται συνήθως σε νεαρούς ενήλικες, δηλ. άτομα ηλικίας 20-30 ετών, και είναι συχνότερη στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες
Τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται σε κρίσεις (έξαρση) αλλά μεταξύ των κρίσεων πολλοί ασθενείς δεν έχουν πόνο ή δυσκαμψία. Χρειάζεται να πραγματοποιούνται τακτικές μετρήσεις και αξιολογήσεις της κινητικότητας με τον γιατρό και τον φυσικοθεραπευτή, ούτως ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί εγκαίρως οποιαδήποτε επιδείνωση.
Το άλγος (πόνος) αποτελεί ένα δυσάρεστο αίσθημα το οποίο προκύπτει εξαιτίας ενός έντονου ή βλαπτικού σωματικού ερεθίσματος και λειτουργεί σαν «σήμα» στο νευρικό σύστημα ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στον οργανισμό. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς ή αμβλύς, να εμφανίζεται ή να διακόπτεται, ή να παραμένει σταθερός. Μπορεί να είναι εντοπισμένος σε ένα σημείο (πχ αρθρώσεις) ή διάχυτος στο σώμα. Ο πόνος βιώνεται υποκειμενικά και λειτουργεί υποβοηθητικά στη διάγνωση κάποιου προβλήματος. Ο οξύς πόνος εμφανίζεται ξαφνικά και μπορεί να οφείλεται σε νόσο, τραυματισμό ή φλεγμονή, διαγιγνώσκεται και θεραπεύεται. Συνήθως απομακρύνεται αλλά μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να μετατραπεί σε χρόνιο.
Η φλεγμονή είναι ένα σύνολο από διεργασίες και μηχανισμούς τις οποίες κινητοποιεί ο οργανισμός σαν αντίδραση απέναντι σε διάφορους βλαπτικούς παράγοντες. Πρόκειται για ανοσολογική αμυντική διαδικασία απέναντι σε αίτια όπως τραυματισμός, λοίμωξη ή αλλεργία, νέκρωση ιστών, διάφορα φυσικά αίτια (φυσικά ή θερμικά) και άλλες φλεγμονώδεις αντιδράσεις όπως υπερευαισθησία και χαρακτηρίζεται από αυξημένη αιματική ροή, μετανάστευση λευκών αιμοσφαιρίων και έκλυση χημικών τοξινών. Σε ορισμένες ασθένειες όπως η αρθρίτιδα, ενεργοποιούνται μηχανισμοί φλεγμονής από το ανοσοποιητικό σύστημα χωρίς να υπάρχει εξωτερικός παράγοντας για να αντιμετωπισθεί. Στα «αυτοάνοσα» νοσήματα, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα σε υγιή κύτταρα.
Το μαγνήσιο είναι ενδοκυττάριο μεταλλικό στοιχείο που βρίσκεται σε όλους τους ιστούς του οργανισμού και ειδικά στα οστά και παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο σημαντικών βιοχημικών λειτουργιών (ενεργοποίηση ενζύμων που συμμετέχουν στην αντιγραφή και μεταγραφή του DNA), στη μεταφορά του ασβεστίου στις κυτταρικές μεμβράνες, καθώς και στην έκκριση της παραθυρεοειδούς ορμόνης. Επηρεάζει τη μυϊκή και νευρική λειτουργία, ενώ λειτουργεί συνεργικά με το ασβέστιο με το οποίο πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία.. Συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και στη καλή υγεία της οδοντοστοιχίας και παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των οστών, μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης ιδιαίτερα κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης. Είναι απολύτως απαραίτητο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού καθώς η έλλειψή του μπορεί να προκαλέσει σοβαρότατες βλάβες στο έμβρυο, ακόμη και θάνατο. Η ομαλή λειτουργία του μυϊκού συστήματος εξαρτάται εν πολλοίς από το μαγνήσιο, καθώς χαλαρώνει τους μύες και τους ιστούς. Συμβάλλει επιπλέον στη ρύθμιση του σακχάρου καθώς συμμετέχει στη διαδικασία έκκρισης και μεταφοράς της ινσουλίνης σε όλους τους επιμέρους ιστούς.
Συμμετέχει σε περισσότερες από 300 μεταβολικές διεργασίες στο σώμα, ενώ έχουν βρεθεί περισσότερες από 3.750 θέσεις δέσμευσης μαγνησίου σε ανθρώπινες πρωτεΐνες. Η εύρυθμη λειτουργία του μεταβολισμού επίσης εξαρτάται από το μαγνήσιο καθώς αυτό συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη νόσος των αρθρώσεων και της σπονδυλικής στήλης η οποία χαρακτηρίζεται από προοδευτική καταστροφή του αρθρικού χόνδρου και τη δημιουργία νέου οστού (οστεόφυτα) και παρατηρείται σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο το κόσμο. Η οστεοαρθρίτιδα δεν αποτελεί μόνο τη συχνότερη πάθηση των αρθρώσεων, αλλά ανήκει και στις πλέον συχνές παθήσεις του ανθρώπου.
Πλήττει κυρίως ανθρώπους μεγαλύτερων ηλικιών, ωστόσο μπορεί να προκληθεί και από κάποιον τραυματισμό ή να είναι απόρροια της παχυσαρκίας. Με τη πάροδο του χρόνου, ο χόνδρος που βρίσκεται στις άκρες των οστών εμφανίζει φθορά σε κάθε σύνδεσμο του σώματος, αλλά κυρίως στα χέρια, στα γόνατα, στους αγκώνες, στους ώμους και στα ισχία.
Τα συμπτώματα εξελίσσονται αργά με το χρόνο. Αρχικά, είναι πιθανό να εμφανιστούν μόνο μετά από άσκηση, αλλά στη συνέχεια σταθεροποιούνται. Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, πόνο στην άρθρωση που πάσχει, δυσκαμψία, «κριγμό», ένα ήχο που ακούει ή αισθάνεται ο ασθενής κινώντας την άρθρωση, καθώς και διόγκωση ή παραμόρφωση της άρθρωσης που εμφανίζεται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου.
Τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας μπορούν να αντιμετωπιστούν, ωστόσο, η βλάβη που έχει προκληθεί στο οστό είναι μη αναστρέψιμη.
Με τη διατήρηση ενός σταθερού σωματικού βάρους, την ήπια τακτική σωματική άσκηση και με τη λήψη της κατάλληλης θεραπείας η λειτουργικότητα μπορεί να επανέλθει.
Η οστεοπόρωση είναι χρόνια μεταβολική νόσος των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και καταστροφή της μικρο-αρχιτεκτονικής των οστών, με αποτέλεσμα αυτά με την πάροδο του χρόνου να γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτά, τόσο λεπτά που κάποιες φορές αρκεί ένα σκύψιμο ή ακόμη και βήχας να προκαλέσει κάταγμα (σπάσιμο). Το γεγονός αυτό αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος των οστών, καθώς μειώνεται η ανθεκτικότητα και η ελαστικότητά τους.
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται σαν «σιωπηλή» νόσος χωρίς συμπτώματα έως τη στιγμή που θα συμβούν τα πρώτα κατάγματα. Η Οστεοπόρωση επηρεάζει άνδρες και γυναίκες ανεξαρτήτως φυλής. Ιδιαίτερα οι ηλικιωμένες γυναίκες οι οποίες είναι μετεμμηνοπαυσιακές, διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο προσβολής από τη νόσο.
Η κύρια εκδήλωση της οστεοπόρωσης είναι κατάγματα χαμηλής ενέργειας, δηλαδή κατάγματα μετά από ελαφρύ τραυματισμό ή αυτόματα κατάγματα (χωρίς ιστορικό τραυματισμού).
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα αφορούν 40% τη σπονδυλική στήλη, 20% το ισχίο, 20% τον καρπό και 20% διάφορα άλλα οστά.
Απώλεια ύψους και κύφωση αποτελούν όψιμες εκδηλώσεις της οστεοπόρωσης και οφείλονται σε σπονδυλικά κατάγματα. Επιπλέον συνέπειες της οστεοπόρωσης εκτός από τα κατάγματα, είναι πόνο στη πλάτη και στη μέση, ψυχολογικά προβλήματα και τελικά κακή ποιότητα ζωής.
Φαρμακευτική αγωγή, υγιεινή διατροφή και ασκήσεις για τον έλεγχο του βάρους μπορούν να βοηθήσουν στην παρεμπόδιση της απώλειας οστού ή να ενισχύσουν ήδη αδύνατα οστά.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι χρόνια, αυτοάνοση, συμμετρική (στην εμφάνιση των συμπτωμάτων), πολυαρθρική, αλλά και συστηματική φλεγμονώδης νόσος, που προσβάλει κυρίως τον αρθρικό υμένα των μικρών αρθρώσεων. Μπορεί να προκαλέσει παραμόρφωση των αρθρώσεων και χρόνια αναπηρία και είναι δυνατόν να συνοδεύεται από εξωαρθρικές εκδηλώσεις (ρευματοειδή οζίδια, αγγειίτιδα) ως αποτέλεσμα της προσβολής διαφόρων ιστών και οργάνων.
Είναι μια χρόνια, τυπικά ισόβια νόσος με πολύ μεταβαλλόμενη πορεία. Η νόσος έχει παγκόσμια κατανομή, αποτελεί την πιο συχνή χρόνια φλεγμονώδη αρθροπάθεια και εμφανίζεται περίπου στο 1% του πληθυσμού. Συνήθως προσβάλλονται οι ηλικίες των 30-40 όμως μπορεί να εμφανισθεί σε κάθε ηλικία. Η νόσος εμφανίζεται σε όλες οι φυλές. Οι γυναίκες εμφανίζουν τη νόσο 3 φορές συχνότερα από τους άντρες. Διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: τη ρευματοειδή αρθρίτιδα ενηλίκων καθώς και τη νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η κλινική εικόνα και η πορεία των ασθενών αυτών των δύο κατηγοριών διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος εμφανίζεται ύπουλα, συνήθως με πυρετό, δυσφορία, κόπωση, πόνο στις αρθρώσεις, και αδυναμία πριν προχωρήσει στην εμφάνιση φλεγμονής στις αρθρώσεις και οιδήματος. Στα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνονται επιμένουσα συμμετρική πολυαρθρίτιδα στα χέρια και τα πόδια (χαρακτηριστικό σύμπτωμα τη νόσου), προοδευτική επιδείνωση στις αρθρώσεις, δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων, συμπτώματα που επηρεάζουν την ευεξία, απώλεια βάρους, αίσθημα δυσκαμψίας, ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες.
Η θεραπεία στοχεύει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα επιτρέποντας στον ασθενή να συνεχίσει μια φυσιολογική καθημερινότητα.
Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα αφορά ένα σύνολο από σημεία και συμπτώματα, όπως αιμωδίες (μούδιασμα ή αίσθημα νυγμών, δηλαδή μυρμήγκιασμα), που προκαλούνται από συμπίεση του διάμεσου νεύρου κατά την διέλευσή του από τον καρπό. Η καρπιαία σήραγγα είναι ένα στενό ανατομικό πέρασμα που περιβάλλεται από οστά και συνδέσμους στην πλευρά της παλάμης του χεριού. Όταν το διάμεσο νεύρο συμπιέζεται, έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλείται μούδιασμα, μυρμήγκιασμα και αδυναμία στο χέρι και τον ώμο.
Η ανατομία του καρπού, παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, οι διαταραχές του θυροειδή αδένα, ο διαβήτης και πιθανώς οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χεριών μπορούν να συμβάλουν στο σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα.
Η σωστή θεραπεία συνήθως ανακουφίζει από το μυρμήγκιασμα και το μούδιασμα και αποκαθιστά τη λειτουργία του καρπού και του χεριού.
Οι τένοντες είναι δομές από συνδετικό ιστό που συνδέουν τους μυς με το οστό οι οποίοι μεταδίδουν τη μηχανική δύναμη της συστολής των μυών στα οστά. Συνδέονται σταθερά στο ένα άκρο τους στις μυϊκές ίνες και στο άλλο άκρο στο οστό. Οι τένοντες είναι εξαιρετικά ισχυροί και έχουν μεγάλη αντοχή με αποτέλεσμα να λειτουργούν μαζί με τους μύες με τρόπο που να δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να εκτελεί κινήσεις που απαιτούν δύναμη προκειμένου ο μυς να κινήσει την άρθρωση.
Ο τένοντας αποτελείται από δέσμες ινών κολλαγόνου τύπου Ι και κυτταρικών στοιχείων, που περιβάλλονται από εξωκυττάριο μήτρα πλούσια σε πρωτεογλυκάνες και αμινογλυκάνες.
Η Tενοντίτιδα αποτελεί μια φλεγμονώδη κατάσταση του τένοντα που οδηγεί σε πόνο, οίδημα (πρήξιμο) και εξασθενημένη λειτουργία. Ο πόνος είναι συνήθως χειρότερος με την κίνηση. Εμφανίζεται συχνότερα γύρω από τον ώμο (τενοντίτιδα περιστροφικής μανσέτας, τενοντίτιδα δικέφαλου), στον αγκώνα (αγκώνας τένις, αγκώνας του παίκτη γκολφ), στον καρπό, στο ισχίο, στο γόνατο (γόνατο του άλτη, τενοντοπάθεια popliteus) ή στον αστράγαλο (τενοντίτιδα Αχιλλείου τένοντα).
Οι συνήθεις αιτίες της τενοντίτιδας είναι τραυματισμοί ή επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Τα συμπτώματα μιας τενοντίτιδας, ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή στην οποία εκδηλώνονται. Οι ομάδες που κινδυνεύουν περιλαμβάνουν άτομα που κάνουν χειρωνακτική εργασία, μουσικούς και αθλητές. Λιγότερο συχνές αιτίες της τενοντίτιδας αποτελούν η λοίμωξη, η αρθρίτιδα, η ουρική αρθρίτιδα, η νόσος του θυρεοειδή και ο διαβήτης.
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση η οποία βασίζεται στα συμπτώματα του ασθενούς και όταν απαιτηθεί με απεικονιστική εξέταση.
Ο όρος Ισχιαλγία αναφέρεται στον πόνο στο πόδι ο οποίος οφείλεται σε πίεση ή ερεθισμό του ισχιακού νεύρου και συνήθως επηρεάζει μόνο τη μία πλευρά του σώματος. Ό όρος Οσφυαλγία αφορά πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή την περιοχή της «μέσης». Τα δύο συμπτώματα μπορεί να συνυπάρχουν, αλλά μπορεί να εκδηλώνονται και μεμονωμένα.
Οι συνηθέστερες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν ισχιαλγία είναι:
• η οσφυϊκή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοκήλη), η πίεση δηλαδή του νεύρου από κάποιο μεσοσπονδύλιο δίσκο,
• η οσφυϊκή στένωση κατά την οποία ο σπονδυλικός σωλήνας δηλαδή το κανάλι μέσα από το οποίο περνά ο νωτιαίος μυελός και τα νωτιαία νεύρα στενεύει και συμπιέζει μέρος του νεύρου,
• η σπονδυλολίσθηση, δηλαδή η μετατόπιση ενός σπονδύλου σε σχέση με έναν άλλο
• ο μυικός σπασμός ή φλεγμονή των μυών της ράχης ή της πυέλου και
• η διαταραχή της ιερολαγονίου άρθρωσης.
Σαν αποτέλεσμα έχουμε τη φλεγμονή, πόνο και συχνά μούδιασμα στο προσβεβλημένο πόδι.
Η αρχική θεραπεία της ισχιαλγίας είναι συντηρητική, με φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία.
Όταν ο πόνος δεν υποχωρεί παρά τη συντηρητική θεραπεία ή όταν υπάρχει νευρολογική βλάβη, τότε η χειρουργική επέμβαση είναι κατάλληλη.
English